Rezerwy w MSR 37

22-06-2012

Sprawozdania finansowe powinny zawierać kompletne informacje niezbędne do zrozumienia sytuacji finansowej jednostki. Dane dotyczące kwot oraz charakteru utworzonych rezerw, zobowiązań oraz aktywów warunkowych powinny być zaprezentowane w notach objaśniających do sprawozdań aby dopełniać komplet informacji o jednostce. W niniejszym artykule skupimy się na odpowiedzi na pytanie: kiedy należy rozpoznać rezerwę?

Zanim wprowadzono Międzynarodowy Standard Rachunkowości (MSR) nr 37 Rezerwy, Zobowiązania i Aktywa Warunkowe, spółki, chcąc pokazać się w najbardziej korzystnym świetle, nierzadko wykorzystywały „jednorazowe" rezerwy do manipulacji wynikiem i tworzyły je w okresach kiedy osiągały wysokie dodatnie wyniki finansowe. Rozwiązywanie takich rezerw następowało często w latach kiedy wyniki finansowe spółki nie były już tak korzystne... Narzędzie to, jest nadal często wykorzystywane przez zarządy spółek, gdy chcą pokazać „rządy" poprzedników w niekorzystnym świetle lub też „zatrzymać" niewykorzystany w danym roku budżet. Aby ukrócić proceder wykorzystywania rezerw do manipulacji wynikiem wprowadzono MSR 37 ograniczający zakres zdarzeń kiedy utworzyć rezerwę.

MSR 37 stosowany jest do zobowiązań, które nie są przedmiotem innych standardów, przykładowo do zobowiązań wynikających ze sporów prawnych lub udzielonych gwarancji i poręczeń. Ustawa o rachunkowości oraz MSR 37 definiują rezerwy jako zobowiązania, których kwota lub termin wymagalności nie są pewne (definicje w obu uregulowaniach są zbieżne).

Celem MSR 37 jest przedstawienie kryteriów właściwych do ujmowania i wyceny rezerw oraz zobowiązań i aktywów warunkowych. Zgodnie z MSR 37 rezerwy rozpoznaje się, gdy spełnione są następujące warunki:

• jednostka posiada bieżący obowiązek (prawny lub zwyczajowy) wynikający z przeszłych zdarzeń,
• prawdopodobne jest, że wypełnienie obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne oraz
• można wiarygodnie oszacować kwotę tego obowiązku.

Zwyczajowy obowiązek to obowiązek wynikający z ustanowionych w przeszłości wzorców działalności jednostki lub polityki spółki, w szczególności gdy występuje uzasadnione oczekiwanie, że spółka wypełni określone obowiązki wobec stron trzecich. Kwotę rezerwy zazwyczaj możemy wiarygodnie oszacować na podstawie dostępnych dowodów. Powinna ona odpowiadać wysokości kwot, które będą wymagane aby uregulować powstałe zobowiązanie. Szacunki powinny opierać się na kwotach, które byłyby do zapłaty na koniec danego roku obrotowego. Zwykle są one wynikiem osądu managementu firmy opartym na dotychczasowym doświadczeniu i praktykach stosowanych w jednostce przy wycenie podobnych transakcji.

Kwota rezerwy powinna odpowiadać bieżącej wartości nakładów niezbędnych do wypełnienia obowiązku. Gdy skutek zmian wartości pieniądza w czasie jest istotny, bieżąca wartość nakładów jest szacowana z wykorzystaniem odpowiedniej stopy dyskontowej.

Przyszłe zdarzenia, takie jak zmiany legislacyjne czy technologiczne, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest wysokie, mogą wpływać na kwotę zobowiązań, z których spółka ma się wywiązać i powinny być wzięte pod uwagę przy szacunkach.

Nie będzie potrzeby tworzenia rezerwy, jeśli w wyniku występowania bieżącego zobowiązania, które może wymagać wypływu środków, prawdopodobieństwo ich wypływu jest znikome.

5 stycznia 2010 r. Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (International Accounting Standards Board - w skrócie IASB) opublikowała projekt zmian jednej z sekcji MSR 37 Rezerwy, Zobowiązania i Aktywa Warunkowe. Sekcja zawiera propozycje zmian dotyczących wyceny zobowiązań zgodnie z MSR 37. Ale to już temat na osobny artykuł....

Podstawa prawna:

1) Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223

2) MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe - http://www.ifrs.org