Różnice kursowe – metoda podatkowa w 2012 r.

Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje nowa zasada rozliczania różnic kursowych tzw. metodą podatkową, opartą na ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych¹⁾ (dalej: updop) w przypadku spółek kapitałowych oraz ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych²⁾ (dalej: updof) w przypadku spółek osobowych bądź osób prowadzących działalność gospodarczą.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 15a ust 4. updop (odpowiednio art. 24c ust. 4 updof) przy obliczaniu różnic kursowych, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W przypadku kiedy podatnik nie dokonuje transakcji sprzedaży lub kupna walut obcych i nie dochodzi do przewalutowania otrzymanej należności lub płaconego zobowiązania, wówczas stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Średni kurs NBP stosuje się, również w przypadku gdy nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu.

Znowelizowane przepisy ustaw podatkowych w zakresie kursów stosowanych do wyceny walut zniwelowały w tym zakresie rozbieżność z ustawą o rachunkowości. W świetle art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości³⁾, wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie waluty:

• faktycznie zastosowanym, wynikającym z charakteru operacji - w przypadku sprzedaży lub kupna walut oraz zapłaty należności lub zobowiązań,
• średnim NBP z dnia poprzedzającego ten dzień - jeżeli charakter operacji wskazuje, iż nie jest zasadne zastosowanie innego kursu.

Zarówno ustawy podatkowe jak i ustawa o rachunkowości posługują się sformułowaniem „kurs faktycznie zastosowany". Żadna jednak z ustaw nie podaje definicji, co należy rozumieć pod tym pojęciem.

W wypowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów w sprawie zasad księgowania różnic kursowych możemy przeczytać, iż faktycznie zastosowany kurs waluty, to przykładowo bieżący kurs stosowany przez bank obsługujący jednostkę (ewentualnie indywidualnie wynegocjowany), kurs wyznaczony przez kantor bądź inny wynikający z warunków umowy (np. forward lub opcji walutowych), jeżeli taki kurs jest właściwy dla przeprowadzanej operacji.

W uzasadnieniu do projektu Nowelizacji Ustawy, również wskazano na szersze znaczenie pojęcia faktycznie zastosowanego kursu waluty w stanie prawnym przed Nowelizacją Ustawy. Przy podatkowej metodzie ustalania różnic kursowych w ramach faktycznie zastosowanego kursu walut uwzględniane mogą być różne kursy, w tym bankowe. Jeśli operacje walutowe odbywały się za pomocą rachunku bankowego, organy podatkowe uznają za prawidłowe zastosowanie bankowego kursu walutowego. Po wejściu w życie znowelizowanych ustaw podatkowych w zakresie różnic kursowych, kurs faktycznie zastosowany będzie kursem faktycznej wymiany pieniężnej po jakim dokonuje się wyceny w danym dniu transakcji walutowej (przeliczenia waluty obcej). Jeśli w przypadku przeprowadzenia operacji walutowych na rachunku bankowym nie dojdzie do przewalutowania tj. rzeczywistej wymiany pieniądza wówczas zastosowanie będzie miał kurs średni ogłaszany przez NBP. Powyższe oznacza, że jeżeli na przykład przedsiębiorca wypłaca z firmowego rachunku bankowego kwotę w dolarach, aby spłacić zobowiązania w walucie obcej, zastosowanie znajdzie średni kurs NBP.

Ustalając różnice kursowe należy zwrócić uwagę na zapisy art. 15a ust. 4 updop, zgodnie z którym, jeżeli faktycznie zastosowany kurs waluty, o którym mowa w ust. 2 i 3 art. 15a, jest wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5% wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.

Z powyższego wynika, iż negocjując indywidualne kursy np. z bankiem czy z kontrahentem zawsze powinniśmy sprawdzić czy nasz kurs faktycznie zastosowany nie odbiega od wartości kursu średniego NBP o wspomniane powyżej 5%...

Podstawa prawna:

 ¹⁾ Ustawa z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, tekst jednolity: Dz. U. z 2011 r. nr 74, poz. 397

²⁾ Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jednolity: Dz. U. z 2012 r. poz. 361

³⁾ Ustawa z dnia 29.09.1994 r. o rachunkowości, tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223

05-05-2012

Zobacz także Niepodatkowe różnice kursowe od podatku VAT w 2013 r.